“Water is wel een dingetje”. Met deze zin begon de module over water bij mijn opleiding tot orthomoleculair voedingscoach. Water is een essentiële stof die wij nodig hebben om in balans te blijven. Om water echter goed op te kunnen nemen dient dit wel van een goede kwaliteit te zijn.
Waar hebben we water eigenlijk allemaal voor nodig? Wat doen wij wanneer ons lichaam om water vraagt? Waar moet je op letten bij de inname van vocht? En wat als je een keer zin hebt in iets anders te drinken dan water? Daarover lees je in dit artikel.
Essentieel
Een volwassene bestaat voor zo’n 60% uit water, bij kleine kinderen is dit percentage nog hoger. Het regelt onder andere onze temperatuur, het transporteert voedings- en afvalstoffen en speelt bovendien een rol bij de soepelheid van de ontlasting.
Hiernaast hebben we water ook nodig voor de aanmaak van energie, het absorberen van shocks, de hormoonhuishouding, het activeren van vitamines en voor een goede bloeddruk. We hebben zelfs water nodig voor de opslag van water. Het zit namelijk ook in kraakbeen en in alle sluitkleppen. Ook is het noodzakelijk voor de regulatie van de PH-waarde (zuurgraad).
Elke dag raak je water echter ook weer kwijt, onder andere door transpiratie en ontlasting. Dit moet dus weer worden aangevuld. De beste dorstlesser is dan ook: water!
Dehydratatie
Warm weer, beoefening van sport, maar ook stress zorgen voor een verhoogde vocht- én mineralenbehoefte. Ook sommige voedingsmiddelen werken vochtafdrijvend, zoals koffie en thee, maar ook ananas. Ouderen hebben meer vocht nodig vanwege het verminderd concentrerend vermogen van de nieren. Maar ook kleine kinderen lopen een groter risico op uitdroging (dehydratatie).
Tekort aan water kan al op korte termijn zorgen voor het disfunctioneren van ons lichaam. Zo kan het een negatief effect hebben op ons bewustzijn, spraakvermogen, het hartritme en zwakte geven van ledematen [1].
Er zijn richtlijnen voor de gemiddelde dagelijkse benodigde hoeveelheid water per kilogram lichaamsgewicht om dat te voorkomen. Het voedingscentrum houdt een gemiddelde aan en adviseert volwassenen en kinderen vanaf 14 jaar om elke dag tussen de 1,5 en 2 liter vocht te drinken [2]. Kinderen vanaf 1 jaar tot en met 13 jaar hebben aan ongeveer 1 tot 1,5 liter water genoeg [3].
Zoekactie
Normaalgesproken geeft je lichaam bij een dreigend watertekort een seintje af, beginnend met een droge keel, waardoor je op zoek gaat naar water. Althans, dat is wat het lichaam van je vraagt. Wij zijn nogal eens geneigd dit gevoel te verwarren met honger. Zeker bij baby’s.
Wanneer een baby huilt geeft deze een signaal af. Hij of zij is ergens naar op zoek. Zodra we de baby mee wandelen nemen of een stukje gaan rijden in de auto stopt het huilen vaak. De zoektocht lijkt immers begonnen, dus het zal wel goed komen.
Baby’s horen van nature borstmelk te drinken. Iets waarmee 69% van de moeders na de geboorte mee start, maar dat binnen een maand al snel daalt naar slechts 47%. Zo blijkt uit een onderzoek van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) uit 2018 [4].
Kunstmelk, het alternatief voor borstmelk, bevat in verhouding tot borstmelk meer voeding dan water. De mogelijk oorspronkelijke zoektocht van de baby naar water (in borstmelk) leidt dan naar het vinden van voeding. Iets waar veel mensen later uiteindelijk moeite mee hebben om af te leren.
Krijg je een dorst-signaal? Ga dan dus op zoek naar water. Water in ons lichaam fungeert als een soort ‘aquarium’, waarin alles dient te gebeuren. Om water goed op te kunnen nemen, en dit in alle lichaamscellen te krijgen, zijn ook weer mineralen nodig. Het spreekt voor zich dat je water dus niet vervuild wilt binnen krijgen, maar van een degelijke kwaliteit.
Kwaliteit
Ons oppervlaktewater raakt helaas steeds meer vervuild met medicijnresten, zo blijkt uit een rapport van het RIVM. Regelmatig worden metingen gedaan van verschillende soorten medicijnresten die over risicogrenzen heen gaan. Het wordt hierdoor steeds moeilijker om schoon drinkwater te produceren [5].
Daarnaast bevat dit bewerkte kraanwater ook minder mineralen dan het meest natuurlijke mineraalwater; bronwater. Dergelijk water wordt positief geassocieerd met onder andere de spijsvertering, de kwaliteit van het skelet en de toename van de voedingskwaliteit [6].
Helaas liggen dergelijke bronnen hier niet voor het oprapen. Hoe zorg je dan wel voor een goede kwaliteit water om te drinken? Een oplossing is om water uit de kraan zelf nog eens extra te filteren. Hiervoor bestaan verschillende waterfiltersystemen. Daarnaast kun je kraanwater vervolgens remineraliseren door er ongeraffineerd zout aan toe te voegen, bijvoorbeeld zee-, Himalaya- of Keltisch zout. Een snufje van dergelijk zout op 1 liter water is voldoende. Let natuurlijk wel op je totale inname van zout, aangezien het mineraal natrium in veel kant-en-klaar voedsel al oververtegenwoordigd is.
Wist je dat je naast het drinken van (mineraal)water ook een hoop vocht uit gezonde voeding kan halen? Zeer waterrijke voeding zijn bijvoorbeeld komkommer, courgette en watermeloen. Bijkomend voordeel is natuurlijk de mineralen en vitamines die hiermee naar binnen komen. Helaas valt drinken als limonade, frisdranken of vruchtensappen hier weer niet onder!
Suikerwater
Siroop, ranja, diksap en aanmaaklimonade zijn allemaal benamingen voor eenzelfde soort zoet drankje. Zelfs als je het zonder allerlei toevoegingen als suikers en zoetstoffen maakt blijft het door het (geconcentreerde) vruchtensap een suikerbom. Suikerwater is daarmee ook voeding, waar je eigenlijk in eerste instantie niet naar op zoek was..
Of het gezonder is wanneer je het zelf maakt is afhankelijk van hoe je het maakt, welke verhouding met water je neemt en met welke kant-en-klare limonade je het vergelijkt. Het ontloopt elkaar echter weinig. Tenzij je voor echt gezond gaat en water met een smaakje wilt drinken.
Gezonde drankjes mét smaakje
Wil je toch eens wat anders drinken dan water dan is fruitwater een goed alternatief. Doe bijvoorbeeld een schijfje citroen of een andere citrusvrucht, bosbessen zoals blauwe bessen of verse (onbespoten) aardbeien of ander fruit in een groot glas water.
Maar ook kruiden als munt, steranijs, gember, kurkumawortel of een staafje kaneel doen het daarbij goed. Zoet het eventueel met een beetje honing als je het zoetje erg mist, maar wen je zelf aan steeds minder te gebruiken tot je eraan gewend bent.
Een ander goed alternatief is natuurlijk thee. De losse biologische thee wordt van de beste blaadjes gemaakt. Het gruis daarvan eindigt in theezakjes en is natuurlijk ook nog steeds erg lekker. Drink je graag kruidenthee varieer dan met verschillende kruiden. Er is ook thee dat je in koud water kunt laten trekken voor op de warmere dagen van het jaar!
Koffie is ook een lekker drankje dat past in een gezonde leefstijl. Het drinken van koffie wordt in verband gebracht met het verlagen van het sterfterisico, zo blijkt uit een meta-analyse van twintig studies onder bijna een miljoen mannen en vrouwen [7].
Alles waar ‘te’ voor staat is echter niet goed. Drink hier dus ook niet te veel van. 2-3 koppen koffie per dag is echt wel genoeg. Sommige mensen slapen minder goed als ze na 14:00 nog koffie drinken. Beperk je koffiemoment dan het liefst tot de ochtend. Wanneer je merkt dat je afhankelijk wordt van het “bakkie pleur” voor je ochtendhumeur, probeer dan de koffie even een hele week te laten staan.
Er zijn dus allerlei mogelijkheden om ook drinken af en toe tot een geniet momentje te maken. Kombucha en (water)kefir, maar ook bruisend mineraalwater met of zonder smaakaroma kunnen een mooie en lekkere toevoeging van een gevarieerd dieet zijn.
In mijn coachingstrajecten kijk ik niet alleen naar wat je eet, maar ook naar wat je drinkt. Beiden kunnen immers belangrijke voedingsstoffen voor onze lichaamscellen bevatten of juist een overbodige belasting voor het lichaam zijn.
De orthomoleculaire leer zet voeding centraal in het verbeteren van de gezondheid. Bij twijfel en nood echter altijd de huisarts raadplegen!
Referenties:
- Jéquier E, & Constant F. (2010). Water as an essential nutrient: the physiological basis of hydration. Eur J Clin Nutr. 2010 Feb;64(2):115-23.
- Water. Voedingscentrum. Geraadpleegd op 30 maart 2022, van https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/water.aspx
- Wat geef ik mijn kind te drinken? (4-13 jaar). Voedingscentrum. Geraadpleegd op 30 maart 2022, van https://www.voedingscentrum.nl/nl/zwanger-en-kind/eten-4-13/wat-geef-ik-mijn-kind-te-drinken-4-13-jaar-.aspx
- Rapport peiling Melkvoeding NCJ (2019). Geraadpleegd op 1 april 2022, van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/07/20/peiling-melkvoeding-2018
- Quattrini, S., Pampaloni, B., & Brandi, M. L. (2016). Natural mineral waters: chemical characteristics and health effects. Clinical cases in mineral and bone metabolism : the official journal of the Italian Society of Osteoporosis, Mineral Metabolism, and Skeletal Diseases, 13(3), 173–180.
- Rijksinstituut voor Volkgsgezondheid en Milieu (RIVM), Medicijnresten en waterkwaliteit: een update (2020), gedownload van https://www.rivm.nl/publicaties/medicijnresten-en-waterkwaliteit-update
- Je Y, Giovannucci E. Coffee consumption and total mortality: a meta-analysis of twenty prospective cohort studies. Br J Nutr. 2014 Apr 14;111(7):1162-73.